Dầu phanh ô tô: 101 điều hữu ích cho các chủ xế

Dầu phanh là một trong những chất lỏng quan trọng mà bất kỳ chủ xế nào cũng cần phải tìm hiểu để có thể đồng hành lâu dài cùng người bạn đường của mình. Bao lâu thì nên thay dầu phanh? Liệu có thể tự thay ở nhà để tiết kiệm chi phí? Những lầm tưởng bấy lâu nay của bạn về dầu phanh thực chất là gì? Cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!

Dầu phanh là gì?

Nếu như dầu nhớt là huyết mạch của động cơ thì dầu phanh là huyết mạch của hệ thống phanh thủy lực trên ô tô. Nó đóng vai trò quan trọng trong sự vận hành an toàn của phương tiện.

Dầu phanh còn có tên gọi là dầu thắng, thuật ngữ tiếng Anh là Brake Fluid. Bên cạnh tác dụng bôi trơn, giảm ma sát, chống ăn mòn thì dầu phanh đóng một vai trò lớn trong việc truyền lực giúp hệ thống phanh hoạt động.

Bao lâu nên thay dầu phanh

Cũng như các loại chất lỏng khác như dầu máy, dầu hộp số, dầu trợ lực lái, dầu phanh cũng sẽ bị hao hụt và chất lượng giảm đi theo thời gian. Có thể bạn chưa biết, 3% nước có trong dầu phanh có thể dẫn đến hiện tượng mất phanh, gây nguy hiểm.

Theo nghiên cứu của các nhà sản xuất ô tô, sau 1 năm vận hành, dầu phanh trên xe với tần suất hoạt động bình thường sẽ chứa khoảng 2% nước và có thể tăng lên 8% sau 3 năm sử dụng.

Và chỉ với 3% nước trong dầu phanh là có thể dẫn đến tình trạng xe mất phanh. Với độ ẩm cao như ở Việt Nam thì dầu phanh ô tô dễ dàng bị nhiễm nước nhanh hơn, do đó chủ xe nên chú ý kiểm tra và thay dầu đúng lúc.

Vậy khi nào thì cần thay dầu phanh?

Mỗi một hãng xe, thời gian thay dầu phanh đều được các nhà sản xuất khuyến cáo như Honda thì nên thay dầu phanh sau mỗi 3 năm bất kể số km là bao nhiêu hay với dòng Mercedes cũng được khuyến cáo sau 2 năm hoặc 30.000km nên thay dầu phanh.

Hoặc cũng có thể kiểm tra cho xe đi kiểm tra và thay thế dầu phanh nếu phát hiện những dấu hiệu sau:

Phanh kém ăn, không ăn;
Màu sắc của dầu phanh đã chuyển sang màu nâu;
Các chi tiết trong hệ thống phanh bị ăn mòn;
Dầu phanh tụt xuống dưới mức tối thiểu trên bình dầu…

Tự thay dầu phanh có được không?

Việc tự thay là dầu phanh là hoàn toàn có thể với các chủ xế “không ngại việc”. Còn với các chị em gái thì chắc sẽ là vấn đề. Để thay dầu phanh, trước hết chúng ta cần tự biết kiểm tra chất lượng dầu.

Hướng dẫn kiểm tra chất lượng dầu phanh

Kiểm tra thủ công

Việc kiểm tra thủ công sẽ giúp chủ xế biết được mức dầu và chất lượng dầu. Trong bình chứa dầu phanh có 2 vạch là Maximize và Minimize. Mức dầu an toàn sẽ này từ Min-Max. Chúng ta sẽ cố gắng duy trì mức dầu chạm vạch Max, và tuyệt đối không để dầu xuống dưới vạch Min.

Dùng tay đã đeo đồ bảo hộ hoặc que thăm nhớt để lấy một lượng dầu trong bình chứa. Bằng mắt thường có thể nhận thấy màu sắc của dầu. Nếu nhớt có màu hổ phách, sáng và trong thì chất lượng dầu vẫn còn tốt. Ngược lại, khi dầu tối màu, đục, có thấy tạp chất thì dầu đã tới lúc cần thay.

Sử dụng thiết bị hỗ trợ

Thiết bị cảm biến dầu phanh là một thiết bị giúp chủ xế có thể nhanh chóng biết thời điểm cần thay dầu. Nếu mức dầu phanh xuống thấp hơn mức an toàn, đèn cảnh báo sẽ bật sáng trên táp lô.

Cách chọn loại dầu phanh phù hợp

Tham khảo hướng dẫn sử dụng xe của bạn để giúp chọn loại chất lỏng được đánh giá DOT phù hợp cho xe của bạn. Sử dụng chất lỏng được đánh giá DOT khác với loại được khuyến nghị có thể gây ra hoạt động phanh không đúng.

Nói chung, dầu phanh DOT 3, DOT 4 và DOT 4 gốc glycol đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật của 90% ô tô lưu thông trên đường hiện nay.

Dầu phanh Brembo DOT 4 phù hợp để sử dụng cho hầu hết các loại xe sử dụng dầu gốc glycol, từ những mẫu cũ nhất đến mới nhất, kể cả những xe được trang bị hệ thống chống bó cứng phanh (ABS).

Đối với những chiếc xe thế hệ mới nhất, có hệ thống ABS để ổn định hoặc hệ thống kiểm soát độ bám đường (ESP, ASR, TCS, EBD), chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng dầu phanh Brembo DOT 4 LV (Độ nhớt thấp). Dầu phanh Brembo DOT 4 LV (Độ nhớt thấp) duy trì độ nhớt đồng nhất ngay cả ở nhiệt độ thấp. Trong các hệ thống điện tử này, chất lỏng chảy qua các cơ chế điều khiển, nơi có các van với lối đi rất hẹp và điều quan trọng là chất lỏng phải duy trì độ nhớt của nó, chảy trơn tru để chuyển áp suất chính xác và tức thì.

Đối với những người lái xe có hiệu suất cao tạo ra nhiệt độ phanh thậm chí cao hơn, Brembo khuyên bạn nên sử dụng DOT5.1 có điểm sôi cao hơn, tuy nhiên, do đặc tính của nó, yêu cầu bảo dưỡng chi tiết hơn dầu DOT 4.

Hướng dẫn tự thay dầu phanh tại nhà

Khi nhận thấy chất lượng dầu phanh còn tốt nhưng lượng dầu xuống thấp, ta sẽ tiến hành châm thêm. Trường hợp chất lượng dầu phanh kém, thì sẽ thay mới. Dưới đây là 1 số công cụ cần thiết để thực hiện công việc này:

Bộ hút chân không, ống nhựa, bình nhựa để đổ dầu cũ ra;
Cờ lê mở van dầu, thường là loại 8mm hoặc 10mm;
Phanh phanh mới;
Kích ô tô;
Khăn lau;
Chai xịt vệ sinh ô tô;
Mỡ bôi trơn ốc vít.

Tiến hành theo từng bước dưới đây:

Bước 1: Tiếp cận phanh ô tô

Tháo bánh xe, kiểm tra, vệ sinh phanh ô tô bằng bình xịt.

Bước 2: Xả Air

Tìm vị trí đầu dẫn ống dầu phanh, tháo núm cao su bọc ốc xả, đặt ống nhựa xả dầu vào đó, đầu ống còn lại cho vào bình nhựa để chứa. Sau đó, mở van xả để dầu chảy vào bình. Đây là công đoạn giúp tránh tình trạng không khí bị hút ngược vào Xilanh phanh.

Bước 3: Cố định bàn đạp phanh

Dùng một miếng gỗ hoặc vật nặng đặt lên trên bàn đạp phanh để ngăn tình trạng bàn đạp bị bật xa khi áp suất dầu được giải phóng.

Bước 4: Hút dầu cũ

Trong lúc xả dầu phía dưới, mở nắp bình dầu và dùng ống hút dầu để lấy dầu cũ ra. Sau đó nhanh chóng đổ dầu mới vào và đóng nắp cẩn thận lại.

Bước 5: Xả hết dầu cũ

Bước này cần thêm một người trợ giúp, vào bên trong xe đạp bàn đạp phanh từ từ. Trong lúc này, bạn siết bu lông ở van xả, đồng thời nới lỏng van ¼ vòng. Việc này giúp dầu cũ được xả ra hết. Mình sẽ lặp lại các bước: đạp phanh > nới bu lông > nhả bàn đạp phanh > nới bu lông. Ta thực hiện lần lượt cho đến khi thấy dầu mới chảy ra, thì dừng lại.

Lặp lại các bước từ 1 đến 5 ở 4 bánh xe ô tô.

Bước 6: Kiểm tra lại mức dầu phanh

Sự khác biệt của các loại dầu phanh

Tham khảo hướng dẫn sử dụng xe của bạn để giúp chọn loại chất lỏng được loại dầu phanh theo tiêu chuẩn DOT phù hợp cho xe của bạn. Sử dụng chất lỏng được đánh giá DOT khác với loại được khuyến nghị có thể gây ra hoạt động phanh không đúng.

Nói chung, dầu phanh DOT 3, DOT 4 gốc glycol đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật của 90% ô tô lưu thông trên đường hiện nay.

Đối với những xe có hiệu suất cao tạo ra nhiệt độ phanh thậm chí cao hơn, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng DOT5.1 có điểm sôi cao hơn, tuy nhiên, do đặc tính của nó, yêu cầu bảo dưỡng chi tiết hơn dầu DOT 4.

DOT là gì?

DOT là tên viết tắt của ‘Department of Transportation’, là một sở giao thông vận tải của chính phủ Hoa Kỳ. DOT đặt ra các tiêu chuẩn như FMVSS (Tiêu chuẩn An toàn Phương tiện Cơ giới Liên bang) rất giống với JIS ở Nhật Bản hoặc DIN ở Đức. Bảng sau đây cho thấy các thông số kỹ thuật của dầu phanh DOT:

Chú thích:

Nhiệt độ sôi khô: Điểm sôi khi chất lỏng mới, không hút ẩm.
Nhiệt độ sôi ướt: Điểm sôi của chất lỏng có 3,7% nước theo thể tích. Sau 1-2 năm sử dụng chất lỏng.
Độ nhớt: thước đo để biểu thị tốc độ dòng chảy của dầu phanh. Giá trị càng cao, chất lỏng càng khó chảy. Nếu giá trị cao khi nhiệt độ không khí thấp, chất lỏng có thể có ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất của ABS.
Giá trị pH: giá trị thể hiện tính axit / bazơ của dung dịch. Nếu giá trị pH thấp hơn 7,0 (tính axit mạnh), chất lỏng có thể đẩy nhanh quá trình ăn mòn các bộ phận phanh khác.